ଭବେଶ ଚନ୍ଦ୍ର କର, କେନ୍ଦୁଝର, ୨୮ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୨୩
ସେଦିନ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ରୋଷେଇ ଘରେ ବୋଉ ସହିତ କଥା ହେବା ସମୟରେ ଚିନାମାଳୀ କହିଲା ଆଲୋ ବୋଉ କାଲି ଵାପା ତଳବରଡା ଯିଵେନି କି। କାମରେ ବ୍ୟସ୍ତ ଥିବା ମାଳତୀ (ଚିନାମାଳୀ ର ବୋଉ) କହିଲା ହଁ ମନ୍ମଥ ଘରକୁ ତ ବାପା କହୁଥିଲା ଯିବ ଵୋଲି । ଆମ ଗାଁ ର କେଇଜଣ ମିଶିକି ଯିଵେ। କାହିଁକି କଣ ହେଲାକି। ଲାଜେଇ ଯାଇ ଚିନାମାଳୀ କହିଲା ନାଇଁ ମ ଏମିତି ପଚାରୁଥିଲି ନା। ତାପରେ ସେ ବାହାରିଗଲା ଚମ୍ପା ଘର ଆଡେ କିନ୍ତୁ ଯାଉଯାଉ ରାସ୍ତାରେ ଭେଟ ପଡ଼ିଗଲା ସେ । କାମିନୀ ଆଈ ଘରକୁ ଯାଉଥିଲା ସେ । ତାକୁ ଦେଖି ପଚାରିଲା କୁଆଡେ ଯାଉଛୁ କିଲୋ ।ଆସେ କାମିନୀ ଆଈ ଘରୁ ଆସିଵା।ତା ସହିତ ଆଈମା ଘରକୁ ଗଲା । ରାସ୍ତାରେ ପଚାରିଲା ତୁମର କିଏ ସବୁ ତଳବରଡା ଯାଉଛନ୍ତି କି? ସାମାନ୍ୟ ହସିଦେଇ ଚମ୍ପା କହିଲା ଆମର ସମସ୍ତେ ଯିଵେ ମୋତେ ଛାଡ଼ି । କାହିଁକି ତୋର ଯିଵା ପାଇଁ ଇଛା ଥିଲା କି? ହଁ ମାଲିକାଣୀ ନ ଗଲେ ହେଵ। କୃତ୍ରିମ ରାଗ କରି ଚମ୍ପା ପିଠି କୁ ଚିମୁଟି ଦେଇ ଚିନାମାଳୀ କହିଲା ତୁ ନା ବହୁତ ଦୁଷ୍ଟ ହୋଇଗଲୁଣି । ଏମିତି କଥା ହେଵା ଭିତରେ ସେମାନେ ଆଈ ଘରେ ପହଞ୍ଚି ଯାଇଥିଲେ ।
ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚିଵା ବେଳକୁ ଗାଁ ର ଅନ୍ୟ ଝିଅମାନେ ଆସି ଯାଇଥିଲେ । ସମସ୍ତେ ଆଈମା ଚାରିପଟେ ଗୋଲ୍ ହୋଇ ବସିଲା ପରେ ଆଈ ପଚାରିଲା ଆଜି କେଉଁ ବିଷୟରେ କହିବି । ସଞ୍ଜୁ କହିଲା ଆଲୋ ଆଈ ଆଜି ଆମକୁ ଆମ ଜାତିର ଲୋକମାନେ ପାଳୁଥିବା ପରଵରେ ହାଣ୍ଡିଆ କାହିଁକି ପୂଜା କରାଯାଏ ତାହା ଉପରେ କହ।ଆଈ ହସିଦେଇ କହିଲା ହଉ ଆଜି ତା ଉପରେ ତୁମକୁ କହିଵି । ହାଣ୍ଡିଆ, ମହୁଲି ଓ ସଳପ ରସ ଆମ ପାଉଡି ଭୂୟାଁମାନଙ୍କ ସାମାଜିକ ଜୀବନ,ପର୍ବପର୍ବାଣୀ,ସଂସ୍କୃତିରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ ସ୍ଥାନ ଗ୍ରହଣ କରିବା ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ଏକ ପରମ୍ପରାଗତ ପାନୀୟ ଭାବେ ବିବେଚିତ ହୁଏ ।
କେତେକ ଗାଁ ରେ ହାଣ୍ଡିଆ କୁ ଖାଦ୍ୟ ରୁପେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାନ୍ତି।ଘରେ ପିଲାଟିଏ ଜନ୍ମ ହେଲେ, ଘରେ ପୁଅ କିମ୍ବା ଝିଅ ର ବିବାହ ସମୟରେ, ମୃତଵ୍ୟକ୍ତିର କ୍ରିୟା କର୍ମ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉତ୍ସଵମାନଙ୍କରେ ଭାଇ,ବନ୍ଧୁ, କୁଟୁମ୍ବ ଓ ଅତିଥିମାନଙ୍କୁ ଏହା ପରିବେଷଣ କରାଯାଏ । ଆମ ଭୂୟାଁମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଦେବାଦେବୀମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ମଧ୍ୟ ପୂଜା ସମୟରେ ହାଣ୍ଡିଆ ଅର୍ପଣ କରନ୍ତି । ପର୍ବପର୍ବାଣୀ ବିଶେଷ କରି ବିଶ୍ରି ପୂଜା ଓ କରମା ପୂଜା ରେପ ଦେବାଦେବୀଙ୍କ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା ସମୟରେ ହାଣ୍ଡିଆ ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ । ବିଶ୍ରି ଓଷା ସମୟରେ ରଣିଆଁ କମାର ଘରୁ ଦେବୀଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ଆଣିଵାକୁ ଯିଵା ସମୟରେ ଏକ ପୂଜା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ ଏଵଂ ଏହି ପୂଜାରେ ହାଣ୍ଡିଆ ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ । କରମା ପୂଜା ସମୟରେ ଜଙ୍ଗଲ ରୁ କରମା ଡ଼ାଳ ଆଣିବାକୁ ଯିଵା ସମୟରେ ହେଉଥିବା ପୂଜାରେ ମଧ୍ୟ ଅଳ୍ପ ହାଣ୍ଡିଆ ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ । ପୂଜା ପରେ ସମସ୍ତେ ପ୍ରସାଦକୁ ବାଣ୍ଟି କରି ଖାଇଥାନ୍ତି।ପରଵର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଆମ ଲୋକମାନେ ଅନ୍ୟ ଏକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନେ ଯେଉଁମାନେ ହାଣ୍ଡିଆ ବ୍ୟବସାୟ କରିଥାନ୍ତି ତାଙ୍କ ହାଣ୍ଡିଆ ଭାଟିରେ ହାଣ୍ଡିଆ ପିଇ ସର୍ବସ୍ବାନ୍ତ ହେଉଛନ୍ତି । ଭାଟିରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିବା ହାଣ୍ଡିଆ ରେ ମୂଳିକା (ଗଛର ଚେର) ପକାଇଵା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଇଉରିଆ ସାର ବ୍ୟବହାର କରିଥାନ୍ତି। ଏହି ହାଣ୍ଡିଆ ପିଇ ଆମ ଜାତିର ଲୋକମାନେ ଅକାଳ ରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରୁଛନ୍ତି ।
ସାମାଜିକ ବୈଠକ ଯଥା ପିଢବୈଠକମାନଙ୍କରେ ମଧ୍ୟ ହାଣ୍ଡିଆ ଓ ମହୁଲି ପିଇବାପାଇଁ ଦିଆଯାଏ । ଚାଙ୍ଗୁନାଚ ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ ହାଣ୍ଡିଆ ପାନକରି ଧାଙ୍ଗଡା, ଧାଙ୍ଗଡୀ ଓ ଅନ୍ୟମାନେ ନାଚରେ ମଜିଯାଆନ୍ତି । ଥଣ୍ଡା, ଜର, ମୁଣ୍ଡବିନ୍ଧାରେ ମଧ୍ୟ ମହୁଲି ଔଷଧ ଭାବେ ସେବନ କରାଯାଏ । ହାଣ୍ଡିଆ ସାଧାରଣତଃ ଭାତରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଗଲେ ମଧ୍ୟ ବହୁ ଗାଁରେ ଆମ୍ବ, ପଣଷ, ଜାମୁକୋଳି, କେନ୍ଦୁ, ଚାରକୋଳି କୁ ପଚାଇ ସେଥିରୁ ହାଣ୍ଡିଆ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ। । ଏହି ହାଣ୍ଡିଆ ପ୍ରସ୍ତୁତି ସମୟରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିବା ମୂଳିକା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଇଉରିଆ ସାର ପକାଯାଉଥିବାରୁ ଭୂୟାଁ ଗାଁମାନଙ୍କରେ ବୟସ୍କଲୋକ (୬୦ରୁ ଅଧିକ) ପ୍ରାୟତଃ କମିବାରେ ଲାଗିଛି । ତତସହିତ ପାରିବାରିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ଥିତି ବିପନ୍ନ ହେବାରେ ଲାଗିଛି । ଆମ ବଣାଇଁ, ବାଂଶପାଳ, ପାଳଲହଡା ଓ ବାରକୋଟ ରେ ଥିବା ଆମର ପାରମ୍ପାରିକପ ଅନୁଷ୍ଠାନ ପୀଢ ଓ ମହାପିଢ ମାନେ ଏଥିରେ ରୋକ୍ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ନିୟମ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ସହ ପର୍ବପର୍ବାଣି ଓ ସାମାଜିକ ଉତ୍ସବ ବ୍ୟତିତ ଅନ୍ୟଦିନେ ମଦ୍ୟପାନ କଲେ ଜୋରିମାନା ଆଦାୟ କରୁଛନ୍ତି ।
ଚିନାମାଳୀର ସାଙ୍ଗ କେତକୀ କହିଲା ଆଲୋ ଆଈ ମୋ ମାମୁଁ ପରା ଏହି ହାଣ୍ଡିଆ ପିଇ ପିଇ ସର୍ବସ୍ବାନ୍ତ ହୋଇଗଲା। ପରେ ତାର କି ରୋଗ ହୋଇଥିଲା କେଜାଣି ଔଷଧ ମଧ୍ୟ କାମ କଲାନାହିଁ । ମରିଗଲା । ଆଈ ପଚାରିଲା ତୋ ମାମୁଁ ଘର କେଉଁଠି କି ଲୋ। ଚିନାମାଳୀ କହିଲା ତାର ମାମୁଁ ଘର ପରା ବାଂଶପାଳ ର ଵାୟାକୁମୁଟିଆ ଗାଁ ରେ । ଆଈ କହିଲା ଆଲୋ ସେ ଗାଁ ରେ ପରା ଆମ ମା ମାନେ ଏକାଠି ହୋଇ ହାଣ୍ଡିଆ ଭାଟି ପୋଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ। କେତକୀ କହିଲା ତା ପରେ କଣ ହେଲା ଶୁଣ । ଭାଟି ପୋଡ଼ିଵା ପରେ ପରା ସେ ଗାଁ ର କିଛି ମହିଳା ମାନଙ୍କୁ ପୁଲିସ ଆରେଷ୍ଟ କରି ନେଇ ଯାଇଥିଲେ।ପରେ ସେମାନେ ବେଲ୍ ରେ ଆସିଲେ। ବେଲ୍ ରେ ଆସିଵା ପରେ ଗାଁ ର ମହିଳାମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ଵାଜା ବଜାଇ ଗାଁ କୁ ପାଛୋଟି ନେଇଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କର ମକଦ୍ଦମା ଖର୍ଚ୍ଚ ଗାଁ ଲୋକମାନେ ବହନ କରିଥିଲେ। ଜିଲ୍ଲାପାଳ ଓ ଆହୁରି ଉପର ଅଫିସର ଙ୍କୁ ମଦଭାଟି ଵନ୍ଦ କରିବା ପାଇଁଁ ଦରଖାସ୍ତ କରିଥିଲେ। ନିକଟରେ ସେ ମହିଳାମାନଙ୍କ ନାମରେ ଥିବା ମକଦ୍ଦମା ଉଠାଇ ନିଆଗଲା ଓ ତାଙ୍କ ଗାଁ ରେ ଥିବା ମଦଭାଟି କୁ ସରକାର ଵନ୍ଦ କରିଦେଲେ। ଏହା ଶୁଣି ଅନ୍ୟ ଝିଅମାନେ ଏକ ସଙ୍ଗେ କହିଉଠିଲେ ତେବେ ଆମ ଗାଁ ରେ ଥିବା ମଦଭାଟି କୁ ଆମେ ତ ସେହିପରି ଵନ୍ଦ କରି ଦେଇପାରିଵା । ଆଈ କହିଲା କାହିଁକି ହେଵନି। କାଲି ତା ଉପରେ ଭଲ ଭାଵେ ଆଲୋଚନା କରିଵା । ତୁମେ ସମସ୍ତେ ତୁମ ମା ମାନଙ୍କୁ ଧରି କାଲି ସନ୍ଧ୍ୟା ବେଳକୁ ମୋ ଘରକୁ ଆସିଵ। ଆଜି ପାଇଁ କଥାକୁ ଏଇଠି ରଖିଵା । ଏହାପରେ ସମସ୍ତେ ଆଈ ସହିତ ଘର ଭିତରକୁ ଶୋଇବାକୁ ଚାଲିଗଲେ ।