ସାରିକା ମହାନ୍ତି, ଭୁବନେଶ୍ୱର, ୨୬ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୪
ହୋଲି ହେଉଛି ହିନ୍ଦୁ ମାନଙ୍କର ଏକ ଲୋକପ୍ରିୟ ତଥା ମହତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ପର୍ବ, ଯାହାକି ରଙ୍ଗ, ପ୍ରେମ ଏବଂ ବସନ୍ତ ଋତୁ ପର୍ବ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ରାଧା ଓ କୃଷ୍ଣ ଙ୍କର ଅନନ୍ତ ତଥା ଇଶ୍ୱରୀୟ ପ୍ରେମକୁ ଏହି ପର୍ବରେ ପାଳନ କରା ଯାଇଥାଏ । ଓଡ଼ିଶା ସମେତ ଭାରତ ବର୍ଷର ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରେ ଏହି ହୋଲି ପର୍ବ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲାସ ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଶୀତର ଅବସାନ ପରେ ବସନ୍ତର ଆଗମନ ରେ ପ୍ରେମର ସନ୍ତକ ସ୍ୱରୂପ ହୋଲି ପର୍ବ ପାଳିତ ହୁଏ । ଏହା ମଧ୍ୟ ବସନ୍ତ ଋତୁ ରେ ଏକ ଭଲ ଅମଳ ପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ । ଏହି ପର୍ବ ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁସାରେ ଫାଲ୍ଗୁନ ମାସ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ସନ୍ଧ୍ୟା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ପରଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥାଏ । ଏହାକୁ ଆମ ଓଡ଼ିଶାରେ ଦୋଳ ଯାତ୍ରା ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
ବସନ୍ତର ଆଗମନକୁ ଚିହ୍ନିତ କରି ରଙ୍ଗର ପର୍ବ ଭାବେ ଏହା ଏକ ଅନନ୍ୟ ଉପାୟରେ ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ବହୁ ଆନନ୍ଦ ଏବଂ ଉତ୍ସାହର ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଓଡ଼ିଆ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ଏହି ଦିନ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରାଯାଏ । ଏହି ଉତ୍ସବ ପ୍ରାୟତଃ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ପାଳନ ହେଉଥିଲା । କିନ୍ତୁ, ଏବେ ଏହା ନଗର ସହରକୁ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ହେଲାଣି, ଯେଉଁଠାରେ ରାଧା ଏବଂ କୃଷ୍ଣ ଙ୍କ ପ୍ରତିମା ଏକ ସାଧାରଣ ସ୍ଥାନକୁ ଆସନ୍ତି ।
ପାରମ୍ପରିକ ଭାବରେ ଏହି ପର୍ବ ଫଗୁ ଦଶମୀ ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ, ଯେଉଁଠାରେ ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାନୀୟ ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଘର ପରିବାରକୁ ଏକ ବିମାନରେ ବସାଇ ପରିକ୍ରମା କରାଯାଇଥାଏ ଏବଂ ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଦିନ ଶେଷ ହୁଏ; ଯେତେବେଳେ ଲୋକମାନେ ପରସ୍ପର ଉପରେ ରଙ୍ଗ ଅବିର ଲଗାନ୍ତି ଏବଂ ଉତ୍ସବ ପରିସରରେ ଆନନ୍ଦିତ ହୁଅନ୍ତି । ଏହାଦ୍ବାରା ପ୍ରେମ, ମମତ୍ଵ ଜାଗେ ଏବଂ ସାମାଜିକ ସମ୍ପର୍କ ନିବିଡ ହୁଏ ବୋଲି ବିଶ୍ବାସ ରହିଛି ।
ଓଡ଼ିଶାର ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ଧାମ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରରେ ପୌରାଣିକ ଆଖ୍ୟାନ ଅନୁଯାୟୀ ରାକ୍ଷସ ହିରଣ୍ୟକାଶ୍ୟପ ର ଭଉଣୀ ହୋଲିକା ଉପରେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ବିଜୟ ସ୍ମାରକୀ ଉତ୍ସବ ଭାବେ ରକ୍ତବର୍ଣ୍ଣ ଅବିର ଲଗାଇ ହୋଲି ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯାଉଛି । ଶେଷଦିନ ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ହୋଲିକା ଦହନ ରୀତିନୀତି ମଧ୍ୟ ପାଳିତ ହୋଇ ଆସୁଛି । ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇ ଆସୁଥିବା ଏହି ଉତ୍ସବର ଅନ୍ୟତମ ମୁଖ୍ୟ ଆକର୍ଷଣ ହେଉଛି ମେଳଣ, ଯେଉଁଥିରେ ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ମନ୍ଦିର ମାନଙ୍କରେ ପୂଜିତ ହେଉଥିବା ରାଧାକୃଷ୍ଣ / ଗୋପୀନାଥଙ୍କ ଯୁଗଳ ମୂର୍ତ୍ତି ମାନଙ୍କୁ ବିମାନରେ ବସାଇ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ଏକାଠି ମେଳି କରାଯାଇଥାଏ । ଭକ୍ତି ସଙ୍ଗୀତ, ଭେରୀତୁରୀ, ଢୋଲକ, ମାଦଳ, ଝାଞ୍ଜ, ମୃଦଙ୍ଗ ଆଦି ବାଦ୍ୟର ତାଳେ ତାଳେ ହର୍ଷ ଉଲ୍ଲାସରେ ସୁସଜ୍ଜିତ ବିମାନରେ ବିରାଜିତ ପ୍ରତିମା ମାନଙ୍କୁ ଦୋଳାୟିତ କରାଯାଇଥାଏ । ଆମ ଓଡ଼ିଶାର ଏହି ପାରମ୍ପରିକ ପର୍ବରେ ଦୋଳାୟିତ ବିମାନରେ ଠାକୁର ପ୍ରତିମା ମାନଙ୍କର ମେଳି ହେଉଥିବା ଯାତ୍ରା ମହୋତ୍ସବ କୁ ଦୋଳ ମେଲଣ ବୋଲି ଅଭିହିତ କରାଯାଇଛି ।
ଖାଲି ହିନ୍ଦୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ର ଲୋକେ ଏହି ପର୍ବ ପାଳନ କରନ୍ତି, ତାହା ନୁହେଁ; ବରଂ ଜାତି ଧର୍ମ ବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତ ମାନବ ସମାଜ ପାଇଁ ବାସ୍ତବରେ ହୋଲି ହେଉଛି ଏକ ରଙ୍ଗ ଓ ପ୍ରେମର ଉତ୍ସବ । ରାଧାକୃଷ୍ଣ ଭକ୍ତିରସର ଅପୂର୍ବ ସଙ୍ଗମ ସହିତ ଆସୁରିକ ଶକ୍ତିର ବିନାଶ ଏବଂ ଶାନ୍ତି ପ୍ରେମର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ସ୍ୱରୂପ ଉତ୍କଳୀୟ ପାରଂପରିକ ପର୍ବ ଭାବେ ଓଡ଼ିଶାରେ କେଉଁ ପୁରୁଣା କାଳରୁ ହୋଲି ପାଳିତ ହୋଇ ଆସୁଛି ।